علت سوزش مقعد چیست؟ درمان خانگی و دارویی

سوزش مقعد را می‌توان یک عارضه بسیار شایع دانست که افراد به دلایل مختلف به آن دچار می‌شوند. البته شدت سوزش در هر فردی با توجه به علت ایجاد آن متفاوت است و حتی در کودکان هم دیده می‌شود. اگر سوزش مقعد با علائم دیگری مثل خونریزی، تورم و التهاب و درد مقعد همراه باشد، قطعا یکی از بیماری‌های نشیمنگاهی عامل آن است.

تشخیص علت و درمان این عارضه کار سختی نیست و در موارد زیادی تنها با تجویز دارو و روش های ساده خانگی مشکل برطرف می شود.

اغلب افراد مبتلا به سوزش مقعد، این عارضه را خجالت آور می‌دانند و از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند، در حالیکه تاخیر در مراجعه به دکتر تنها باعث بدتر شدن این مشکل می‌شود.

علت سوزش مقعد چیست؟

گفتیم که که این عارضه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که در این بخش اصلی‌ترین دلایل سوزش مقعد را با هم بررسی می‌کنیم:

اسهال

اسهال طولانی مدت باعث خشک شدن مخاط و ترشحات داخل مقعد و در نهایت ایجاد سوزش در این ناحیه می‌شود. این عارضه به دلایل گوناگون مثل ویروس، بیماری‌های روده، آلرژی به دارو یا غذاهای خاص و غیره ایجاد می‌شود.

اگر این عارضه در عرض دو تا سه روز برطرف نشد، باید برای درمان اسهال به پزشک مراجعه کنید.

یبوست و خشکی مدفوع

یبوست و خشکی مدفوع به معنی دفع مدفوع سخت و کمتر از سه بار در هفته است که می‌تواند باعث ایجاد سوزش مقعدی بعد از دفع شود. مصرف فیبر و مایعات کافی برای درمان یبوست همواره توصیه می‌شود.

اگر یبوست مزمن باشد و طولانی شود، باید برای تشخیص علت و درمان آن به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید. زیرا در صورتی که این عارضه درمان نشود، می‌تواند عوارض زیادی مثل هموروئید، شقاق و غیره داشته باشد.

خارش ناحیه آنال

خارش مقعد که در داخل یا اطراف مقعد ایجاد می‌شود، می‌تواند پیامدهایی به همراه داشته باشد که سوزش مقعد یکی از آنهاست. معمولا فرد برای برطرف کردن خارش، ناحیه مقعد را تحریک می‌کند و همین باعث ایجاد التهاب در پوست اطراف این ناحیه و در نهایت سوزش می‌شود.

آلرژی غذایی و دارویی

مصرف برخی داروها و همچنین غذاهای تند هم می‌تواند باعث تحریک و درنهایت بروز خارش و سوزش مقعد شود. خوراکی هایی مثل ادویه های تند، مرکبات، ترشی جات، نوشیدنی‌های گازدار و کافئین دار و … از عوامل اصلی ایجاد سوزش مقعد به شمار می‌آیند.

بیماری بواسیر یا هموروئید

بواسیر یا هموروئید که یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی است هم می‌تواند باعث ایجاد سوزش مقعد هنگام دفع مدفوع شود. اگر می‌خواهید بدانید بواسیر چیست؟ به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

این عارضه در نوع خفیف ممکن است با دارو یا روش‌های خانگی درمان شود. اما در مرحل پیشرفته تر باید به سراغ روش‌های پزشکی درمان بواسیر بروید که شامل لیزر و عمل جراحی هموروئید است.

بیماری‌های پوستی

برخی بیماری‌های پوستی مثل پسوریازیس و عفونت‌‌های قارچی هم ممکن است باعث ایجاد التهاب و سوزش در این ناحیه شوند. برای تشخیص و درمان اینگونه بیماری‌ها باید به دکتر متخصص پوست مراجعه کنید.

بهداشت ضعیف

بهداشت ضعیف یا افراطی هم از مواردی است که در تحریک پوست اطراف مقعد تاثیرگذار است. استفاده از لوسیون‌ها، صابون و دستمال های زبر منجر به التهاب و در نهایت سوزش مقعد می‌شود. همچنین تمیز نشدن مقعد بعد از دفع مدفوع و تجمع آلودگی در اطراف این ناحیه هم می‌تواند باعث ایجاد تحریک پوستی شود.

بیماری‌های روده

بعضی از بیماری‌های روده مثل کولیت، سندرم روده تحریک پذیر، التهاب روده و پرولاپس رکتوم هم از عوامل ایجاد سوزش مقعد به شمار می آیند.

این عارضه‌ها معمولا با علائمی مثل دل درد، مشکلاتی در دفع، خونریزی و غیره همراهند.

شقاق یا فیشر مقعد

شقاق یا زخم آنال هم یکی از عوامل مهم در ایجاد درد و سوزش مقعد بشمار می‌رود که برای بیمار بسیار آزاردهنده است و شدت آن هنگام دفع مدفوع افزایش می‌یابد.

شقاق حاد و خفیف که به تازگی ایجاد شده، با دارو و روش‌های خانگی درمان می‌شود اما در صورتیکه بیشتر از چند هفته از شروع زخم مقعدی گذشته باشد، نیاز به روش‌های پزشکی جراحی و لیزر شقاق است.

عفونت و بیماری‌های مقاربتی

برخی از عفونت‌ها و بیماری‌های مقاربتی مثل زگیل تناسلی، تبخال، کلامیدیا و غیره که گاهی ممکن است به دلیل رابطه مقعدی ایجاد شوند هم از عوامل ایجاد سوزش در این ناحیه به شمار می‌روند و باید هرچه زودتر درمان شوند.

آبسه مقعدی

آبسه مقعدی زمانی ایجاد می‌شود که عفونت در زیر پوست اطراف مقعد تجمع پیدا می‌کند و باعث ایجاد التهاب و تورم، خارش و سوزش در مقعد می‌شود. این عارضه عفونی است و اگر به موقع درمان نشود می‌تواند پیشرفت کند و منجر به ایجاد فیستول مقعد شود.

برای سوزش مقعد به پزشک مراجعه کنیم؟

نکته مهم این است که قبل از مراجعه به پزشک و تشخیص قطعی بیماری اصلا دست به درمان های خودسرانه نزنید تا شرایط بیماری بدتر نشود. احتمالا از خود می‌پرسید که برای درمان سوزش مقعد به چه دکتری مراجعه کنید؟

بیشتر بخوانید: دکتر هموروئید

مراجعه به یک جراح عمومی یا متخصص بیماری‌های مقعدی بهترین راه برای تشخیص و درمان بیماری شماست.

درمان سوزش مقعد

اگر شدت سوزش مقعد زیاد و برای بیمار آزاردهنده شود، پزشک از روش های زیر برای درمان موقت این عارضه استفاده می کند تا شرایط کمی بهبود یابد و در مرحله بعدی اقدام به درمان علت زمینه ای این بیماری خواهد کرد.

درمان خانگی

در مواردی رعایت رژیم غذایی حاوی فیبر و سبزیجات می‌تواند به بهتر شدن حرکات روده ای و رفع یبوست، کمک کند.

بهتر است مصرف خوراکی هایی مثل پنیر، چیپس، گوشت قرمز، فست فود و غیره را متوقف کنید، چون می‌تواند یبوست را تشدید کند.

همچنین استفاده مرتب و روزانه از حمام سیتز می‌تواند تاثیر چشمگیری در کاهش و بهبود سوزش مقعد داشته باشد.

درمان دارویی

داروهای موضعی که توسط پزشک تجویز می شود شامل بی حس کننده‌هایی مثل تتراکائین، لیدوکائین و پراموکسین است. این داروهای موضعی با بی حس کردن اعصاب این ناحیه کمک می‌کند که بیمار سوزش و خارش را برای مدتی احساس نکند.

ملین ها یا روان کننده های روده هم نوعی دیگر از داروهایی است که ممکن است توسط پزشک تجویز شود.

همچنین احتمال دارد مصرف قرص سوزش مقعدی مثل آنتی بیوتیک ها هم برای کاهش و درمان عفونت باکتریایی تجویز شود.

در نهایت و بعد از آرام شدن سوزش ناحیه مقعد، باید حتما به دنبال درمان علت زمینه ای این بیماری بروید که پزشک شما را در این زمینه راهنمایی می‌کند.