روده بزرگ که با نام فراخ‌روده و به انگلیسی (Large Intestine) نیز شناخته می‌شود، بخش مهمی از دستگاه گوارش است. این اندام در قسمت پایینی شکم و بخش تحتانی دستگاه گوارش قرار دارد. روده بزرگ به شکل یک لوله بلند و متراکم، با قطر ۶ سانتی‌متر است و در انتها به مقعد منتهی می‌شود.
وظیفه روده بزرگ چیست؟
وظیفه اصلی این عضو جذب آب و مواد مغذی از پسمانده غذای گوارش شده، تفکیک مواد مایع و مواد جامد از هم و تشکیل مدفوع است.
هنگامی که غذای گوارش شده به روده بزرگ انتقال می‌یابد، آب و نیتروژن از آن جذب می‌شود و در نهایت، مواد غیرقابل استفاده برای بدن به شکل مدفوع دفع می‌شود.
بنابراین، روده بزرگ وظیفه مهمی در فرآیند تصفیه و تفکیک مواد در دستگاه گوارش را دارد و به حفظ تعادل مایعات در بدن کمک می‌کند.
طول روده بزرگ حدود ۱۵۰ سانتی متر و برابر با یک چهارم روده کوچک است.
آناتومی بخش های روده بزرگ
روده بزرگ از چند بخش تشکیل شده است که هر کدام وظیفه خاصی در فرآیند گوارش به عهده دارند. در ادامه از کلینیک درمان لیزر به آناتومی این بخش‌ها می‌پردازیم:
- کور روده یا سیکوم (Cecum): این بخش در پایین سمت راست روده بزرگ قرار دارد و وظیفه اصلی آن انباشتن غذای گوارش شده و تبدیل آن به مدفوع کمی رقیق است. در این بخش دریچه‌ای وجود دارد که از بازگشت مدفوع به روده کوچک جلوگیری می‌کند.
- آپاندیس (Appendix): آپاندیس یک بخش کوچک و لوله‌ای است که به سیکوم متصل است. وظیفه دقیق آن هنوز مشخص نشده اما گمان می‌رود که در سیستم ایمنی بدن نقش داشته باشد.
- کولون (Colon): کولون بخش اصلی روده بزرگ است و خود به چهار بخش تقسیم می‌شود.
- راست روده یا رکتوم (Rectum): رکتوم آخرین بخش کولون است و مدفوع را در خود نگه می‌دارد تا به مرحله دفع برسد.
- مقعد (Anus): مقعد قسمت انتهایی دستگاه گوارش است و مدفوع از آن خارج می‌شود.
بیماری‌های روده بزرگ
متاسفانه بیماری‌های زیادی دستگاه گوارش را که روده بزرگ نیز جزو آن است درگیر می‌کند. لازم است بیان شود که درمان لیزر به طور تخصصی به درمان بیماری‌های روده بزرگ مشغول است. برخی از بیماری‌ها و مشکلاتی که ممکن است با این بخش مرتبط باشند عبارتند از:
- سرطان سیکوم (Cecum Cancer): این نوع سرطان در بخش سیکوم روده بزرگ ایجاد می‌شود. علائم آن معمولاً به صورت یبوست شدید یا اسهال طولانی مدت، خونریزی از رکتوم، درد شکمی و کاهش وزن است. درمان این نوع سرطان شامل جراحی و در برخی موارد شیمی درمانی است.
- شکستگی دیواره سیکوم (Cecal Perforation): این وضعیت ناشی از ترک یا شکستن دیواره سیکوم است. علائم این بیماری شامل درد شدید شکمی، تب، تهوع و استفراغ می‌شود. معمولاً بیمار فوراً تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد تا دیواره سیکوم طی این عمل ترمیم شود.
- چرخش سیکوم (Cecal Volvulus): چرخش روده یکی از بیماری‌های دردناک و شایع سیکوم است. علائم آن شامل درد ناگهانی در شکم، تورم شکم، تهوع و استفراغ است. این حالت نیاز به جراحی فوری دارد.
به یاد داشته باشید که برخی از علائم در بیماری‌های مختلف روده بزرگ مشترک است. بنابراین توصیه متخصصان درمان لیزر این است که در صورت مشاهده هر کدام از این علائم فوراً به پزشک مراجعه کرده و از سلامت روده بزرگ خود اطمینان حاصل کنید.
بیماری‌های بخش آپاندیس روده بزرگ
بخش آپاندیس روده بزرگ ممکن است با بیماری‌های مختلفی درگیر باشد که دو بیماری این ناحیه بسیار شایع‌تر هستند:
- آپاندیسیت (Appendicitis): آپاندیسیت یک بیماری است که التهاب در آپاندیس باعث آن می‌شود. علائم آپاندیسیت شامل درد شدید و ناگهانی در پایین سمت راست شکم، تب، تهوع، استفراغ و ناراحتی زیاد در ناحیه شکمی است. درمان آپاندیسیت معمولاً با جراحی برای برداشتن آپاندیکس انجام می‌شود.
- آپاندیکولیت (Appendicolith): آپاندیکولیت وضعیتی نادر است که در این حالت مدفوع در آپاندیس جمع شده و بسیار سفت و سخت می‌شود. این سفتی التهاب آپاندیسیت را در پی دارد.
علائم آپاندیکولیت ممکن است به آپاندیسیت شباهت داشته باشد اما درمان آن نیازمند جراحی فوری‌تری است.
به طور کلی، هر دو بیماری با درد شکم، تب، تهوع و استفراغ همراه هستند. در هر صورت، اگر احساس کردید که این علائم را دارید و ممکن است آپاندیس شما دچار مشکل شده باشد، فوراً به پزشک مراجعه کنید؛ چرا که این حالت‌ها نیازمند مداخله فوری پزشکی است تا جلوی مشکلات جدی‌تر گرفته شود.
بیماری های بخش کولون
روده بزرگ (کولون) با بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات مرتبط است. برخی از بیماری‌های شایع کولون به شرح زیر هستند:
- سندرم روده تحریک‌پذیر: IBS یک اختلال مزمن در کولون است که با علائمی مانند درد شکمی، اسهال یا یبوست، و دل‌پیچه همراه است. علائم معمولاً هنگام استرس یا تغییرات رژیم غذایی افزایش می‌یابند. معمولاً درمان بر اساس تغییر رژیم غذایی یا با تجویز دارو صورت می‌گیرد.
- بیماری کرون (Crohn’s Disease): بیماری کرون یکی از اختلالات التهابی روده است که می‌تواند هر بخشی از کولون را درگیر کرده و به صورت دوره‌ای بروز پیدا کند. علائم این بیماری شامل درد شکمی شدید، اسهال خونی، تب، لاغری، و ضعف عمومی است. برای درمان این التهابات می توان از دارو استفاده کرد اما در مواردی بسیار نادر جراحی اجتناب‌ناپذیر می‌شود.
- پولیپ‌های کولون (Colon Polyps): پولیپ‌ها زائده‌ها کوچکی در دیواره کولون هستند که ممکن است به سرطان تبدیل شوند. معمولاً پولیپ علامت خاصی ندارد، اما در صورت تشخیص پولیپ، عمل جراحی برای برداشتن آنها توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: پولیپ روده بزرگ
توجه داشته باشید که این توضیحات به شما کمک می‌کنند تا علائم عمومی بیماری‌ها را درک کنید. اگر علائمی مشابه این بیماری‌ها داشتید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق انجام شود.
بیماری‌های بخش رکتوم
همانطور که در قبل اشاره کردیم، رکتوم آخرین بخش روده بزرگ و محلی برای ذخیره دفوع است. بیماری‌ها شایعی که این بخش با آن دست به گریبان می‌شود عبارتند از:
- سرطان رکتوم (Rectal Cancer): این نوع سرطان در منطقه رکتوم رخ می‌دهد. علائم این بیماری شامل درد شکمی، خونریزی از مقعد، اسهال یا یبوست، لاغری غیرقابل توجیه و ضعف عمومی است. جراحی و شیمی دارو روش‌های درمان این بیماری هستند.
- رکتال پولیپ‌ها (Rectal Polyps): همانطور که بیان شد، پولیپ‌ها زائده‌های کوچکی هستند که می‌توانند در سراسر بدن ازجمله رکتال تشکیل شوند. بهترین شیوه درمانی برای این زائده‌ها، برداشتن آنها است. علاوه بر جراحی، درمان پولیپ با لیزر نیز انجام می‌شود.
توجه داشته باشید که این بیماری علامت خاصی ندارد و ممکن است با کمی درد همراه باشد. توصیه متخصصان درمان لیزر این است که هر نوع درد در روده بزرگ را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.
- التهاب رکتوم (Proctitis): این التهاب در رکتوم رخ می‌دهد و می‌تواند علائمی مانند درد، خونریزی از مقعد، اسهال یا یبوست، و تورم شکمی را ایجاد کند. بیمار مبتلا به التهاب غالباً نیاز به جراحی ندارد و با کمی تغییر در رژیم غذایی یا استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک بهبود می‌یابد.
بیشتر بخوانید: سرطان مقعد
انواع بیماری‌های مقعد
بخش مقعد روده بزرگ نیز ممکن است با بیماری‌ها و مشکلات مختلفی همراه باشد. برخی از بیماری‌های شایع و مشکلات مربوط به مقعد عبارتند از:
- هموروئید یا بواسیر (Hemorrhoid): بواسیر یا هموروئید، یک مشکل شایع در مقعد است. وقتی رگ‌های خونی در ناحیه مقعد بیش از حد تجمع کرده و تورم می‌کنند، بواسیر ایجاد می‌شود. این توده‌های کوچک می‌توانند باعث درد، خونریزی و احساس ناراحتی در بیمار شوند.
بواسیر معمولاً به دلیل فشار زیاد روی رگ‌های خونی در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود که ممکن است به دلیل بلند کردن اجسام سنگین، زور زدن در هنگام دفع مدفوع، یبوست مزمن یا حتی بارداری باشد. درمان معمولاً شامل تغییر در رژیم غذایی، استفاده از دارو یا در موارد خاص جراحی است.
- شقاق مقعدی (Anal Fissure): شقاق مقعدی یک مشکل در ناحیه پوستی مقعد است. این موضوع وقتی اتفاق می‌افتد که پوست مقعد تا حدی ترک خورده یا زخمی شود. این بیماری معمولاً با درد و خونریزی همراه است.
درمان شقاق مقعد از طریق مراقبت‌های خانگی و استفاده از کرم‌ها یا داروها برای تسکین درد و بهبود پوست مقعد صورت می‌گیرد. اهمیت توجه به بهداشت مقعد و پیروی از رژیم غذایی سالم نیز در پیشگیری از این مشکل اهمیت دارد.
شقاق ممکن به دلیل یبوست، اسهال طولانی مدت، رابطه جنسی مقعدی، زور زدن هنگام مدفوع یا زایمان رخ دهد.
- زگیل مقعدی یا کاندیلوما (Anal Fissure): این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که در ناحیه مقعد، توده‌های سلولی به شکل زگیل تجمع می‌کنند و غالباً توسط ویروس HPV پدید می‌آید. زگیل مقعدی می‌تواند همراه با درد، خونریزی، و ایجاد مشکلات در دفع مدفوع باشد.
درمان زگیل مقعدی معمولاً از طریق جراحی برای برداشتن توده‌ها است. همینجا لازم است متذکر شویم که در درمان لیزر، درمان زگیلی مقعدی با لیزر انجام می‌شود.
- سرطان مقعد (Anal Tumors): تومورها در مقعد ممکن است خوش‌خیم یا بد‌خیم باشند. میزان ریسک این بیماری نیز به واسطه حضور ویروس HPV در بدن فرد، افزایش می‌یابد. معمولاً درمان سرطان مقعد با جراحی و شیمی درمانی همراه است.
- فیستول آنورکتال یا فیستول مقعدی: این بیماری یک نوع مجرای غیرطبیعی است که از داخل مقعد به پوست ناحیه مقعدی یا داخل آن ایجاد می‌شود. این مسیر غیرطبیعی ممکن است به دلیل عفونت یا ترشحات مایع در ناحیه مقعد به وجود بیاید.
این بیماری معمولاً باعث خروج مایعات غیرمعمول، خونریزی، درد و تورم در ناحیه مقعد می‌شود. برای درمان فیستول پس از تشخیص پزشک متخصص، بیمار از دارو استفاده خواهد کرد. در برخی موارد نیز فرد مبتلا باید تحت عمل جراحی قرار گیرد.
درمان فیستول با لیزر نیز امکان‌پذیر است. این شیوه یکی از بی‌عارضه‌ترین شیوه‌های درمان انواع بیماری‌های مقعدی است.
توجه کنید اگر علائمی مشابه این بیماری‌ها داشته باشید، باید به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان دقیق انجام شود.
کلام آخر
روده بزرگ نیز همانند سایر اندام‌های بدن بیماری‌های خاص خود را دارد که بسیاری از آن با پیروی از یک سبک زندگی سالم، قابل پیشگیری است. کافی است به برنامه غذایی خود، سبزیجات و گیاهان را بیفزایید تا فیبر به بدن شما برسد. از نشستن طولانی مدت خوداری کنید و به پیاده روی روزانه بپردازید.
از سوی دیگر هر گونه درد در ناحیه شکمی را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید تشخیص بیماری‌های مقعدی در اوایل ابتلا از حاد شدن آن جلوگیری می‌کند و فرد مبتلا کمتر از عوارض بیماری رنج می‌برد. درمان لیزر آرزوی سلامتی و تندرستی شما عزیزان را دارد و با روش‌های نوین و استفاده از تکنولوژی‌های به روز، تا حصول بهبودی کامل کنار شما خواهد بود.
