خونریزی مقعدی (خونریزی رکتوم) معمولا به شکل خون روی دستمال توالت، روی مدفوع یا در کاسه توالت قابل رویت است. این عارضه می‌تواند قبل و بعد از مدفوع اتفاق بیفتد.
خونریزی مقعد اغلب به دلیل اختلال در بخش‌های مختلف دستگاه گوارش اتفاق می‌افتد و رنگ آن می‌تواند از قرمز روشن تا تیره (سیاه و قیری) متغیر باشد.
خونریزی یکی از عارضه‌های شایع است که افراد هنگام مواجهه با آن دچار ترس و نگرانی می‌شوند و بخاطر ترس و خجالت از معاینه به پزشک خودداری می‌کنند. در بیشتر مواقع علت خونریزی بیماری‌های ساده مقعد و نشیمنگاه هستند، اگرچه اینها مشکلات رایجی هستند اما اجازه ندهید که خجالت مانع از مراجعه شما به پزشک عمومی شود. همیشه باید خونریزی مقعدی را بررسی کنید تا علل جدی‌تر را رد کنید.
خونریزی مقعدی چیست؟
مشاهده رنگ قرمز در مدفوع ممکن است نشان دهنده منبع خونریزی باشد. به طور کلی، مشاهده خون قرمز روشن و شفاف به این معنی است که منبع خونریزی دستگاه گوارش تحتانی (کولون و رکتوم) است.
مدفوع سیاه یا قیری هم ممکن است به دلیل خونریزی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش (معده-روده ای) مانند مری، معده یا قسمت اول روده کوچک باشد. در این مورد، خون اغلب تیره تر است زیرا در مسیر عبور از دستگاه گوارش تحت تاثیر اسید معده و روده قرار می‌گیرد و رنگ آن تیره می‌شود.
دوران بارداری
هموروئید در بارداری در سه ماهه دوم و سوم شایع است. علت به طور کلی افزایش فشار روی رگهای خونی در ناحیه لگن است. یبوست و زور زدن در حین حرکات روده نیز می‌تواند به رگهای خونی فشار وارد کند. زور زدن هنگام زایمان نیز می‌تواند هموروئید را تشدید کند.
اگر خونریزی مقعدی در دوران بارداری رخ داد، حتی اگر خانمی مشکوک به هموروئید باشد، باید با پزشک گوارش یا کلورکتال مشورت کند.
خونریزی مقعدی در کودکان
خونریزی مقعدی در کودکان و نوزادان را جدی بگیرید زیرا برخی از آنها نیاز به رسیدگی پزشکی و مراجعه به بیمارستان دارند.
انواژیناسیون: انواژیناسیون نوعی انسداد روده است که در آن قسمتی از روده به داخل قسمت دیگر مانند تلسکوپ می نشیند. این شایع‌ترین علت انسداد روده و خونریزی مقعدی کودکان تا ۳۶ ماهگی است. اکثر موارد در سال اول زندگی رخ می‌دهد.
سه علامت اصلی عبارتند از:
دردهای متناوب شکم
استفراغ
خونریزی مقعدی که شبیه ژله توت است
در چنین شرایطی مراجعه اورژانسی به بیمارستان ضروری است، زیرا ممکن است نیاز به مشاهده، آزمایشات تصویربرداری بیشتر و جراحی باشد.
Take rectal bleeding in small children seriously. Some children may require admission to the hospital and evaluation by a surgeon.
Intussusception: This condition occurs when the bowel folds in upon itself. It is the most common cause of intestinal obstruction and rectal bleeding in children up to 36 months. A majority of cases occur within the first year of life.
The three cardinal symptoms are:
intermittent abdominal pains
vomiting, and
rectal bleeding that looks like currant jelly.
www.emedicinehealth.com
علت خونریزی مقعد
خوردن چغندر یا غذاهایی با رنگ قرمز گاهی اوقات باعث قرمز شدن مدفوع می‌شود. در این موارد، پزشک می‌تواند آزمایش مدفوع تجویز کند تا احتمال وجود خون در مدفوع را رد کند. در ادامه برخی از شایع ترین علل خونریزی رکتوم قابل مشاهده در بزرگسالان را بررسی می‌کنیم:
یبوست
عبور مدفوع سفت و زور زدن برای از بین بردن یبوست می‌تواند منجر به شقاق مقعد و بواسیر شود که هر دو می‌توانند منجر به خونریزی شوند.
بواسیر یا هموروئید
به تورم رگهای خونی داخل و اطراف مقعد، بواسیر یا هموروئید گفته می‌شود که معمولا به دلیل ایجاد فشار بیش از حد در ناحیه مقعد ایجاد می‌شوند. هموروئید ممکن است هنگام اجابت مزاج خونریزی کند و می‌تواند رگه‌هایی از خون قرمز روشن در مدفوع شما و روی دستمال توالت باقی بگذارد. این عارضه همچنین ممکن است باعث ایجاد خارش، تورم و درد در اطراف مقعد شود.
برای اطلاعات بیشتر درمورد اینکه هموروئید چیست؟ و همچنین آشنایی با انواع روش‌های درمان بواسیر می‌توانید به مقالات مربوطه مراجعه کنید.
شقاق یا فیشر مقعد
این عارضه به معنی ایجاد یک پارگی یا زخم کوچک در پوست مقعد است که می‌تواند دردناک باشد، زیرا پوست نواحی مقعد معمولا بسیار حساس است. خون معمولا قرمز روشن است و همزمان یا بعد از دفع مدفوع قابل قابل مشاهده است. خونریزی مقعدی شقاق معمولا با درد و خونریزی همراه است.
برای اطلاعات بیشتر درمورد اینکه شقاق چیست؟ و همچنین آشنایی با روش‌های درمان شقاق، می‌توانید به مقالات مربوطه مراجعه کنید.
دیورتیکولیت
برآمدگی‌های کوچک در پوشش داخلی روده شما، اینها حاوی رگهای خونی ضعیفی هستند که می‌توانند ترکیده و باعث خونریزی ناگهانی و بدون درد شوند (ممکن است مقدار زیادی خون در مدفوع خود دفع کنید)
فیستول مقعدی
به ایجاد کانال و مجرای کوچکی که بین انتهای روده (رکتوم) و پوست نزدیک مقعد (منفذی که مواد زائد از بدن خارج می‌شوند) ایجاد می‌شود، فیستول مقعدی گفته می‌شود.
این عارضه گاهی دردناک است و هنگام رفتن به توالت می‌تواند منجر به خونریزی شود. این عارضه معمولا در پی عفونت درمان نشده در حال حاضر تنها گزینه برای از بین بردن این بیماری، درمان فیستول با لیزر و جراحی است.
آنژیودیسپلازی
عروق خونی غیرطبیعی در دستگاه گوارش خصوصا کولون، که می‌تواند باعث خونریزی شود (این بیشتر در افراد مسن شایع است و می‌تواند باعث خونریزی مقعدی بدون درد شود) این عارضه با کولونوسکوپی و آرتریوگرافی تشخیص داده می‌شود.
خونریزی مقعدی و سرطان (سرطان کولون یا رکتوم)
علائم سرطان روده می‌تواند شامل تغییر در عادت طبیعی روده به همراه خونریزی مقعدی باشد. آنها همچنین می‌توانند علائم بیماری‌های دیگر باشند، اما مهم است که به پزشک خود مراجعه کنید.
سرطان روده می‌تواند از روده بزرگ (سرطان کولون) شروع شود و به آن سرطان کولورکتال نیز می‌گویند. سایر علائم سرطان روده به شرح زیر است:
- احساس نیاز به زور زدن و دفع (حتی بعد از تخلیه روده)
- کاهش وزن
- درد در ناحیه شکم یا رکتوم
- خستگی و تنگی نفس ناشی از سطح پایین تر از حد طبیعی گلبول های قرمز خون (کم خونی)
پولیپ روده
پولیپ رشد کوچکی از بافت اضافی در روده است که اغلب در پوشش روده بزرگ یا کولون رشد می‌کند. پولیپ روده بزرگ و رکتوم حدود ۲۵ درصد از مردان و زنان ۵۰ ساله و بالاتر را درگیر می‌کند. همه پولیپ‌ها به سرطان تبدیل نمی‌شوند و ممکن است سال‌ها طول بکشد تا یک پولیپ سرطانی شود.
زمان مراجعه به پزشک
اگر خونریزی مقعدی دارید که بیش از ۱ یا ۲ روز طول کشیده یا اگر شدت خونریزی از مقعد زیاد است، حتما به پزشک مراجعه کنید. اکثر افرادی که خونریزی مقعدی دارند، سرطان یا بیماری جدی دیگری ندارند اما بررسی آن مهم است.
مسئله مهم این است که از صحبت در مورد حرکات روده یا جزئیات مربوط به مدفوع خود خجالت نکشید. این اطلاعات به پزشک شما در تشخیص بهتر کمک می‌کند.
بسته به اینکه سایر علائم شما چیست یا پزشک عمومی در معاینه شما چه می‌یابد، ممکن است به یک متخصص ارجاع داده شوید، اگر:
- پزشک عمومی شما پس از معاینه یک ناهنجاری (مانند یک توده) پیدا کرده است.
- شما زیر ۵۰ سال دارید و یکی از علائم زیر را همراه با خونریزی تجربه می‌کنید: درد شکم (معده)، تغییر در عادات روده (هر چند وقت یک بار اجابت مزاج یا اسهال دارید)، کاهش وزن و کم خونی ناشی از فقر آهن
- شما در سن ۶۰ سالگی و بالاتر با کم خونی، فقر آهن یا تغییراتی در عادات روده خود هستید
- آزمایش‌ها خون را در مدفوع شما نشان می‌دهند (که قابل مشاهده نیست)
همچنین پزشک عمومی شما ممکن است آزمایشات و بررسی‌های بیشتری را در نظر بگیرد، اگر:
- سابقه خانوادگی سرطان روده دارید
- شما کولیت اولسراتیو دارید
آزمایشات و نحوه تشخیص
اگر پزشک عمومی باید شما را معاینه کند تا بفهمد چه چیزی باعث خونریزی مقعدی شما شده، ممکن است معاینه رکتوم را انجام دهد. آزمایش‌های خونریزی مقعدی به سن، علائم و سابقه پزشکی شما بستگی دارد. پزشک با شما صحبت می‌کند و شما را معاینه می‌کند که شامل قرار دادن یک انگشت با دستکش در مقعد (رکتوم) است.
نیازی به احساس خجالت یا عصبی بودن نیست. این یک روش سریع و بدون درد است که پزشکان عمومی به انجام آن عادت دارند. همچنین ممکن است به آزمایشات زیر نیاز داشته باشید:
آنوسکوپی: این زمانی است که یک ابزار کوچک در مقعد شما وارد می‌شود تا به پزشک اجازه دهد دید واضح تری داشته باشد.
سیگموئیدوسکوپی: این روشی است که با استفاده از یک تلسکوپ منعطف به داخل قسمت چپ و پایین روده بزرگ (روده بزرگ) نگاه می‌کند.
کولونوسکوپی: یک لوله انعطاف پذیر برای مشاهده داخل روده بزرگ (کولون) وارد مقعد می‌شود.
برخی از این آزمایشات تحت بیهوشی و با استفاده از داروهای آرامبخش انجام می‌شود.
داشتن مدفوع آلویی رنگ، تیره و چسبناک ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد و باید فورا به پزشک عمومی خود مراجعه کنید.
درمان خونریزی مقعدی
بعد از اینکه علت خونریزی مقعد مشخص شد، روش‌های درمان توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. درمان خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی به تشخیص علت بستگی دارد.
اگر از شقاق مقعدی یا هموروئید رنج می برید، رایج ترین درمان، نرم کننده‌های مدفوع و تغییرات رژیم غذایی است. مشکلات جدی تر نیاز به درمان تهاجمی تری دارند. خونریزی شدید مقعدی ممکن است نیاز به تزریق خون یا مایعات داخل وریدی داشته باشد، اگر از دست دادن خون زیاد باشد.
با این حال، به طور کلی، خونریزی مقعدی بیشتر به صورت لکه‌های کوچک در حرکات روده مشخص می‌شود و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. برای درمان خونریزی مقعدی، پزشکان باید علت اصلی را درمان کنند.
عارضه‌های IBD یا IBS ممکن است به برخی داروها و تغییرات سبک زندگی نیاز داشته باشد، در حالی که عفونت ممکن است به درمان تهاجمی نیاز داشته باشد. پزشک به بهترین وجه شما را در مورد درمان علت زمینه ای خونریزی مقعدی راهنمایی می‌کند.